హనుమాన్ చాలీసా (తులసీదాస కృతం)

దోహా

శ్రీ గురు చరణ సరోజ రజ

నిజమన ముకుర సుధారి

వరణౌ రఘువర విమల యశ

జో దాయక ఫలచారి ||

అర్థం – శ్రీ గురుదేవుల పాదపద్మముల ధూళితో అద్దము వంటి నా మనస్సును శుభ్రపరుచుకుని, చతుర్విధ ఫలములను ఇచ్చు పవిత్రమైన శ్రీరఘువర (రామచంద్ర) కీర్తిని నేను తలచెదను.

బుద్ధిహీన తను జానికే

సుమిరౌ పవనకుమార

బల బుద్ధి విద్యా దేహు మోహి

హరహు కలేశ వికార ||

అర్థం – బుద్ధిహీన శరీరమును తెలుసుకొని, ఓ పవనకుమారా (ఆంజనేయా) నిన్ను నేను స్మరించుచున్నాను. నాకు బలము, బుద్ధి, విద్యను ప్రసాదించి నా కష్టాలను, వికారాలను తొలగించుము.

చౌపాఈ-

జయ హనుమాన జ్ఞానగుణసాగర |

జయ కపీశ తిహు లోక ఉజాగర || ౧ ||

అర్థం – ఓ హనుమంతా, జ్ఞానము మరియు మంచి గుణముల సముద్రమువంటి నీకు, వానరజాతికి ప్రభువైన నీకు, మూడులోకాలను ప్రకాశింపజేసే నీకు జయము జయము.

రామదూత అతులిత బలధామా |

అంజనిపుత్ర పవనసుత నామా || ౨ ||

అర్థం – నీవు శ్రీరామునకు దూతవు, అమితమైన బలము కలవాడవు, అంజనీదేవి పుత్రుడిగా, పవనసుత అను నామము కలవాడవు.

మహావీర విక్రమ బజరంగీ |

కుమతి నివార సుమతి కే సంగీ || ౩ ||

అర్థం – నీవు మహావీరుడవు, పరాక్రమముతో కూడిన వజ్రము వంటి దేహము కలవాడవు, చెడు మతి గల వారిని నివారించి మంచి మతి కలవారితో కలిసి ఉండువాడవు,

కంచన వరణ విరాజ సువేశా |

కానన కుండల కుంచిత కేశా || ౪ ||

అర్థం – బంగారురంగు గల దేహముతో, మంచి వస్త్రములు కట్టుకుని, మంచి చెవి దుద్దులు పెట్టుకుని, ఉంగరాల జుట్టు కలవాడవు.

హాథ వజ్ర ఔరు ధ్వజా విరాజై |

కాంధే మూంజ జనేవూ సాజై || ౫ ||

అర్థం – ఒక చేతిలో వజ్రాయుధము (గద), మరొక చేతిలో విజయానికి ప్రతీక అయిన ధ్వజము (జెండా) పట్టుకుని, భుజము మీదుగా జనేయును (యజ్ఞోపవీతం) ధరించినవాడవు.

శంకర సువన కేసరీనందన |

తేజ ప్రతాప మహా జగవందన || ౬ ||

అర్థం – శంకరుని అవతారముగా, కేసరీ పుత్రుడవైన నీ తేజస్సును ప్రతాపమును చూసి జగములు వందనము చేసినవి.

విద్యావాన గుణీ అతిచాతుర |

రామ కాజ కరివే కో ఆతుర || ౭ ||

అర్థం – విద్యావంతుడవు, మంచి గుణములు కలవాడవు, బుద్ధిచాతుర్యము కలవాడవు అయిన నీవు శ్రీ రామచంద్ర కార్యము చేయుటకు ఉత్సాహముతో ఉన్నవాడవు.

ప్రభు చరిత్ర సునివే కో రసియా |

రామ లఖన సీతా మన బసియా || ౮ ||

అర్థం – శ్రీరామచంద్ర ప్రభువు యొక్క చరిత్రను వినుటలో తన్మయత్వము పొంది, శ్రీ సీతా, రామ, లక్ష్మణులను నీ మనస్సులో ఉంచుకున్నవాడవు.

సూక్ష్మరూప ధరి సియహి దిఖావా |

వికటరూప ధరి లంక జరావా || ౯ ||

అర్థం – సూక్ష్మరూపము ధరించి సీతమ్మకు కనిపించినవాడవు, భయానకరూపము ధరించి లంకను కాల్చినవాడవు.

భీమరూప ధరి అసుర సంహారే |

రామచంద్ర కే కాజ సంవారే || ౧౦ ||

అర్థం – మహాబలరూపమును ధరించి రాక్షసులను సంహరించినవాడవు, శ్రీరామచంద్రుని పనులను నెరవేర్చినవాడవు.

లాయ సంజీవన లఖన జియాయే |

శ్రీరఘువీర హరషి వుర లాయే || ౧౧ ||

అర్థం – సంజీవిని తీసుకువచ్చి లక్ష్మణుని బ్రతికించిన నీ వల్ల శ్రీరఘువీరుడు (రాముడు) చాలా ఆనందించాడు.

రఘుపతి కీన్హీ బహుత బడాయీ |

తుమ మమ ప్రియ భరత సమ భాయీ || ౧౨ ||

[** పాఠభేదః – కహా భరత సమ తుమ ప్రియ భాయి **]

అర్థం – అంత ఆనందంలో ఉన్న శ్రీరాముడు నిన్ను మెచ్చుకుని, తన తమ్ముడైన భరతుని వలె నీవు తనకు ఇష్టమైనవాడవు అని పలికెను.

సహస వదన తుమ్హరో యశ గావై |

అస కహి శ్రీపతి కంఠ లగావై || ౧౩ ||

అర్థం – వేనోళ్ల నిన్ను కీర్తించిన శ్రీరాముడు ఆనందంతో నిన్ను కౌగిలించుకున్నాడు.

సనకాదిక బ్రహ్మాది మునీశా |

నారద శారద సహిత అహీశా || ౧౪ ||

యమ కుబేర దిగపాల జహాఁ తే |

కవి కోవిద కహి సకే కహాఁ తే || ౧౫ ||

అర్థం – సనకాది ఋషులు, బ్రహ్మాది దేవతలు, నారదుడు, విద్యావిశారదులు, ఆదిశేషుడు, యమ కుబేరాది దిక్పాలురు, కవులు, కోవిదులు వంటి ఎవరైనా నీ కీర్తిని ఏమని చెప్పగలరు?

తుమ ఉపకార సుగ్రీవహి కీన్హా |

రామ మిలాయ రాజ పద దీన్హా || ౧౬ ||

అర్థం – నీవు సుగ్రీవునికి చేసిన గొప్ప ఉపకారము ఏమిటంటే రాముని తో పరిచయం చేయించి రాజపదవిని కలిగించావు.

తుమ్హరో మంత్ర విభీషణ మానా |

లంకేశ్వర భయె సబ జగ జానా || ౧౭ ||

అర్థం – నీ ఆలోచనను విభీషణుడు అంగీకరించి లంకకు రాజు అయిన విషయము జగములో అందరికి తెలుసు.

యుగ సహస్ర యోజన పర భానూ |

లీల్యో తాహి మధుర ఫల జానూ || ౧౮ ||

అర్థం – యుగ సహస్ర యోజనముల దూరంలో ఉన్న భానుడిని (సూర్యుడిని) మధురఫలమని అనుకుని అవలీలగా నోటిలో వేసుకున్నవాడవు.

ప్రభు ముద్రికా మేలి ముఖ మాహీ |

జలధి లాంఘి గయే అచరజ నాహీ || ౧౯ ||

అర్థం – అలాంటిది శ్రీరామ ప్రభు ముద్రిక (ఉంగరమును) నోటకరచి సముద్రాన్ని ఒక్క ఉదుటన దూకావు అంటే ఆశ్చర్యం ఏముంది?

దుర్గమ కాజ జగత కే జేతే |

సుగమ అనుగ్రహ తుమ్హరే తేతే || ౨౦ ||

అర్థం – జగములో దుర్గము వలె కష్టమైన పనులు నీ అనుగ్రహం వలన సుగమం కాగలవు.

రామ దువారే తుమ రఖవారే |

హోత న ఆజ్ఞా బిను పైఠారే || ౨౧ ||

అర్థం – శ్రీరామ ద్వారానికి నీవు కాపలాగా ఉన్నావు. నీ అనుమతి లేకపోతే ఎవరైన అక్కడే ఉండిపోవాలి.

సబ సుఖ లహై తుమ్హారీ శరణా |

తుమ రక్షక కాహూ కో డరనా || ౨౨ ||

అర్థం – నీ ఆశ్రయములో అందరు సుఖముగా ఉంటారు. నీవే రక్షకుడవు అయితే ఇంకా భయం ఎందుకు?

ఆపన తేజ సంహారో ఆపై |

తీనోఁ లోక హాంక తేఁ కాంపై || ౨౩ ||

అర్థం – నీ తేజస్సును నీవే నియంత్రిచగలవు. నీ కేకతో మూడులోకాలు కంపించగలవు.

భూత పిశాచ నికట నహిఁ ఆవై |

మహావీర జబ నామ సునావై || ౨౪ ||

అర్థం – భూతములు, ప్రేతములు దగ్గరకు రావు, మహావీర అనే నీ నామము చెప్తే.

నాసై రోగ హరై సబ పీరా |

జపత నిరంతర హనుమత వీరా || ౨౫ ||

అర్థం – రోగములు నశిస్తాయి, పీడలు హరింపబడతాయి, ఓ హనుమంతా! వీరా! నీ జపము వలన.

సంకటసే హనుమాన ఛుడావై |

మన క్రమ వచన ధ్యాన జో లావై || ౨౬ ||

అర్థం – మనస్సు, కర్మ, వచనము చేత ధ్యానము చేస్తే సంకటముల నుంచి, ఓ హనుమంతా, నీవు విముక్తునిగా చేయగలవు.

సబ పర రామ తపస్వీ రాజా |

తిన కే కాజ సకల తుమ సాజా || ౨౭ ||

అర్థం – అందరికన్నా తాపసుడైన రాజు శ్రీరాముడు. ఆయనకే నీవు సంరక్షకుడవు.

ఔర మనోరథ జో కోయీ లావై |

సోయి అమిత జీవన ఫల పావై || ౨౮ ||

అర్థం – ఎవరు కోరికలతో నీవద్దకు వచ్చినా, వారి జీవితంలో అమితమైన ఫలితాలను ఇవ్వగలవు.

చారోఁ యుగ ప్రతాప తుమ్హారా |

హై పరసిద్ధ జగత ఉజియారా || ౨౯ ||

అర్థం – నాలుగుయుగాలలో నీ ప్రతాపము ప్రసిద్ధము మరియు జగత్తుకు తెలియపరచబడినది.

సాధుసంతకే తుమ రఖవారే |

అసుర నికందన రామ దులారే || ౩౦ ||

అర్థం – సాధువులకు, సంతులకు నీవు రక్షకుడవు. అసురులను అంతము చేసినవాడవు, రాముని ప్రేమపాత్రుడవు.

అష్ట సిద్ధి నవ నిధి కే దాతా |

అసవర దీన్హ జానకీ మాతా || ౩౧ ||

అర్థం – ఎనిమిది సిద్ధులు, తొమ్మిది నిధులు ఇవ్వగలిగిన శక్తి జానకీమాత నీకు వరంగా ఇచ్చినది.

రామ రసాయన తుమ్హరే పాసా |

సదా రహో రఘుపతి కే దాసా || ౩౨ ||

అర్థం – నీ వద్ద రామరసామృతం ఉన్నది. దానితో ఎల్లప్పుడు రఘుపతికి దాసునిగా ఉండగలవు.

తుమ్హరే భజన రామ కో పావై |

జన్మ జన్మ కే దుఖ బిసరావై || ౩౩ ||

అర్థం – నిన్ను భజిస్తే శ్రీరాముడు లభించి, జన్మ జన్మలలో దుఃఖముల నుండి ముక్తుడను అవ్వగలను.

అంతకాల రఘుపతి పుర జాయీ | [** రఘువర **]

జహాఁ జన్మ హరిభక్త కహాయీ || ౩౪ ||

అర్థం – అంత్యకాలమున శ్రీరఘుపతి పురమునకు వెళితే, తరువాత ఎక్కడ పుట్టినా హరిభక్తుడని కీర్తింపబడుతారు.

ఔర దేవతా చిత్త న ధరయీ |

హనుమత సేయి సర్వసుఖకరయీ || ౩౫ ||

అర్థం – వేరే దేవతలను తలుచుకునే అవసరంలేదు. ఒక్క హనుమంతుడే సర్వసుఖాలు కలిగించగలడు.

సంకట హటై మిటై సబ పీరా |

జో సుమిరై హనుమత బలవీరా || ౩౬ ||

అర్థం – కష్టాలు తొలగిపోతాయి, పీడలు చెరిగిపోతాయి, ఎవరైతే బలవీరుడైన హనుమంతుని స్మరిస్తారో.

జై జై జై హనుమాన గోసాయీ |

కృపా కరహు గురు దేవ కీ నాయీ || ౩౭ ||

అర్థం – జై జై జై హనుమాన స్వామికి. గురుదేవుల వలె మాపై కృపను చూపుము.

యహ శతవార పాఠ కర కోయీ |

ఛూటహి బంది మహాసుఖ హోయీ || ౩౮ ||

అర్థం – ఎవరైతే వందసార్లు దీనిని (పై శ్లోకమును) పఠిస్తారో బంధముక్తులై మహా సుఖవంతులు అవుతారు.

జో యహ పఢై హనుమాన చాలీసా |

హోయ సిద్ధి సాఖీ గౌరీసా || ౩౯ ||

అర్థం – ఎవరైతే ఈ హనుమాన చాలీసాను చదువుతారో, వారి సిద్ధికి గౌరీశుడే (శివుడు) సాక్షి.

తులసీదాస సదా హరి చేరా |

కీజై నాథ హృదయ మహ డేరా || ౪౦ ||

అర్థం – తులసీదాసు (వలె నేను కూడా) ఎల్లపుడు హరికి (హనుమకు) సేవకుడిని. కాబట్టి నా హృదమును కూడా నీ నివాసముగ చేసుకో ఓ నాథా (హనుమంతా).

దోహా-

పవనతనయ సంకట హరణ

మంగళ మూరతి రూప ||

రామ లఖన సీతా సహిత

హృదయ బసహు సుర భూప ||

అర్థం – పవన కుమారా, సంకటములను తొలగించువాడా, మంగళ మూర్తి స్వరూపా (ఓ హనుమంతా), రామ లక్ష్మణ సీతా సహితముగా దేవతా స్వరూపముగా నా హృదయమందు నివసించుము.

శ్రీ ఆంజనేయ దండకం

శ్రీ ఆంజనేయం ప్రసన్నాంజనేయం ప్రభాదివ్యకాయం ప్రకీర్తి ప్రదాయం భజే వాయుపుత్రం భజే వాలగాత్రం భజేఽహం పవిత్రం భజే సూర్యమిత్రం భజే రుద్రరూపం భజే బ్రహ్మతేజం బటంచున్ ప్రభాతంబు సాయంత్రంబు నీ నామసంకీర్తనల్ జేసి నీ రూపు వర్ణించి నీమీద నే దండకం బొక్కటింజేయ నూహించి నీ మూర్తినిం గాంచి నీ సుందరం బెంచి నీ దాసదాసుండనై రామభక్తుండనై నిన్ను నే గొల్చెదన్ నీ కటాక్షంబునన్ జూచితే వేడుకల్ జేసితే నా మొరాలించితే నన్ను రక్షించితే అంజనాదేవి గర్భాన్వయా దేవ నిన్నెంచ నేనెంతవాడన్ దయాశాలివై చూచితే దాతవై బ్రోచితే దగ్గరన్ నిల్చితే తొల్లి సుగ్రీవుకున్ మంత్రివై స్వామి కార్యార్థమై యేగి శ్రీరామ సౌమిత్రులం జూచి వారిన్విచారించి సర్వేశు పూజించి యబ్బానుజున్ బంటు గావించి యవ్వాలినిన్ జంపి కాకుత్స్థతిలకున్ దయాదృష్టి వీక్షించి కిష్కింధకేతెంచి శ్రీరామ కార్యార్థమై లంక కేతెంచియున్ లంకిణిన్ జంపియున్ లంకయున్ గాల్చియున్ భూమిజన్ జూచి యానందముప్పొంగ యాయుంగరంబిచ్చి యారత్నమున్ దెచ్చి శ్రీరామునకున్నిచ్చి సంతోషునిన్ జేసి సుగ్రీవుడా యంగదా జాంబవంతాది వీరాదులన్ గూడి యాసేతువున్ దాటి వానరానీకముల్ పెన్మూకలై దైత్యులన్ ద్రుంచగా రావణుండంత కాలాగ్ని రూపోగ్రుడై కోరి బ్రహ్మాండమైనట్టి యా శక్తినిన్ వేసి యా లక్షణున్ మూర్ఛనొందింపగా నప్పుడే నీవు సంజీవినిన్ దెచ్చి సౌమిత్రికిన్నిచ్చి ప్రాణంబు రక్షింపగా కుంభకర్ణాదులన్వీరులన్ బోరి శ్రీరామ బాణాగ్ని వారందరిన్ రావణున్ జంపగా నంత లోకంబులానందమై యుండ నవ్వేళలందున్ విభీషణున్ వేడుకన్ దోడుకన్ వచ్చి పట్టాభిషేకంబు చేయించి సీతామహాదేవినిన్ దెచ్చి శ్రీరాముతోజేర్చి అయ్యోధ్యకున్ వచ్చి పట్టాభిషేకంబు సంరంభమైయున్న నీకన్న నాకెవ్వరున్ గూర్మి లేరంచు మన్నించినన్ శ్రీరామభక్తి ప్రశస్తంబుగా నిన్ను సేవించి నీ నామకీర్తనల్ జేసితే పాపముల్బాయునే భయములున్ దీరునే భాగ్యముల్ గల్గునే సకల సామ్రాజ్యముల్ సకల సంపత్తులున్ గల్గునే వానరాకార యో భక్తమందార యో పుణ్యసంచార యో ధీర యో వీర నీవే సమస్తంబు నీవే మహాఫలముగా వెలసి యా తారక బ్రహ్మమంత్రంబు సంధానమున్ జేయుచున్ స్థిరముగా వజ్రదేహంబునున్ దాల్చి శ్రీరామ శ్రీరామ యంచున్ మనఃపూతమైన యెప్పుడున్ తప్పకన్ తలతు నా జిహ్వయందుండియున్ దీర్ఘదేహంబు త్రైలోక్య సంచారివై రామ నామాంకితధ్యానివై బ్రహ్మవై బ్రహ్మతేజంబునన్ రౌద్ర నీ జ్వాల కల్లోల హా వీరహనుమంత ఓంకార శబ్దంబులన్ క్రూరసర్వగ్రహానీకమున్ భూత ప్రేతంబులన్ పిశాచ శాకినీ ఢాకినీ మోహినీ గాలిదయ్యంబులన్ నీదు వాలంబునన్ జుట్టి నేలన్ బడన్ గొట్టి నీముష్టి ఘాతంబులన్ బాహుదండంబులన్ రోమఖండంబులన్ ద్రుంచి కాలాగ్నిరుద్రుండవై బ్రహ్మప్రభాభాసితంబైన నీదివ్య తేజంబునున్ జూచి రారోరి నా ముద్దు నరసింహ యనుచున్ దయాదృష్టి వీక్షించి నన్నేలు నాస్వామి యో ఆంజనేయా నమస్తే సదా బ్రహ్మచారీ నమో వాయుపుత్రా నమస్తే నమస్తే నమః ||

శ్రీ ఆంజనేయ ద్వాదశనామ స్తోత్రం

హనుమానంజనాసూనుః వాయుపుత్రో మహాబలః |

రామేష్టః ఫల్గుణసఖః పింగాక్షోఽమితవిక్రమః || ౧ ||

ఉదధిక్రమణశ్చైవ సీతాశోకవినాశకః |

లక్ష్మణ ప్రాణదాతాచ దశగ్రీవస్య దర్పహా || ౨ ||

ద్వాదశైతాని నామాని కపీంద్రస్య మహాత్మనః |

స్వాపకాలే పఠేన్నిత్యం యాత్రాకాలే విశేషతః |

తస్యమృత్యు భయం నాస్తి సర్వత్ర విజయీ భవేత్ || ౩ ||

శ్రీ హనుమత్ కవచమ్

అస్య శ్రీ హనుమత్ కవచస్తోత్రమహామంత్రస్య వసిష్ఠ ఋషిః అనుష్టుప్ ఛందః శ్రీ హనుమాన్ దేవతా మారుతాత్మజ ఇతి బీజం అంజనాసూనురితి శక్తిః వాయుపుత్ర ఇతి కీలకం హనుమత్ప్రసాద సిద్ధ్యర్థే జపే వినియోగః ||

ఉల్లంఘ్య సింధోస్సలిలం సలీలం

యశ్శోకవహ్నిం జనకాత్మజాయాః |

ఆదాయ తేనైవ దదాహ లంకాం

నమామి తం ప్రాంజలిరాంజనేయమ్ || ౧

మనోజవం మారుతతుల్యవేగం

జితేంద్రియం బుద్ధిమతాం వరిష్ఠమ్ |

వాతాత్మజం వానరయూథముఖ్యం

శ్రీరామదూతం శిరసా నమామి || ౨

ఉద్యదాదిత్యసంకాశం ఉదారభుజవిక్రమమ్ |

కందర్పకోటిలావణ్యం సర్వవిద్యావిశారదమ్ || ౩

శ్రీరామహృదయానందం భక్తకల్పమహీరుహమ్ |

అభయం వరదం దోర్భ్యాం కలయే మారుతాత్మజమ్ || ౪

శ్రీరామ రామ రామేతి రమే రామే మనోరమే |

సహస్రనామ తత్తుల్యం రామనామ వరాననే || ౫

పాదౌ వాయుసుతః పాతు రామదూతస్తదంగుళీః |

గుల్ఫౌ హరీశ్వరః పాతు జంఘే చార్ణవలంఘనః || ౬

జానునీ మారుతిః పాతు ఊరూ పాత్వసురాంతకః |

గుహ్యం వజ్రతనుః పాతు జఘనం తు జగద్ధితః || ౭

ఆంజనేయః కటిం పాతు నాభిం సౌమిత్రిజీవనః |

ఉదరం పాతు హృద్గేహీ హృదయం చ మహాబలః || ౮

వక్షో వాలాయుధః పాతు స్తనౌ చాఽమితవిక్రమః |

పార్శ్వౌ జితేంద్రియః పాతు బాహూ సుగ్రీవమంత్రకృత్ || ౯

కరావక్ష జయీ పాతు హనుమాంశ్చ తదంగుళీః |

పృష్ఠం భవిష్యద్ర్బహ్మా చ స్కంధౌ మతి మతాం వరః || ౧౦

కంఠం పాతు కపిశ్రేష్ఠో ముఖం రావణదర్పహా |

వక్త్రం చ వక్తృప్రవణో నేత్రే దేవగణస్తుతః || ౧౧

బ్రహ్మాస్త్రసన్మానకరో భ్రువౌ మే పాతు సర్వదా |

కామరూపః కపోలే మే ఫాలం వజ్రనఖోఽవతు || ౧౨

శిరో మే పాతు సతతం జానకీశోకనాశనః |

శ్రీరామభక్తప్రవరః పాతు సర్వకళేబరమ్ || ౧౩

మామహ్ని పాతు సర్వజ్ఞః పాతు రాత్రౌ మహాయశాః |

వివస్వదంతేవాసీ చ సంధ్యయోః పాతు సర్వదా || ౧౪

బ్రహ్మాదిదేవతాదత్తవరః పాతు నిరంతరమ్ |

య ఇదం కవచం నిత్యం పఠేచ్చ శృణుయాన్నరః || ౧౫

దీర్ఘమాయురవాప్నోతి బలం దృష్టిం చ విందతి |

పాదాక్రాంతా భవిష్యంతి పఠతస్తస్య శత్రవః |

స్థిరాం సుకీర్తిమారోగ్యం లభతే శాశ్వతం సుఖమ్ || ౧౬

ఇతి నిగదితవాక్యవృత్త తుభ్యం

సకలమపి స్వయమాంజనేయ వృత్తమ్ |

అపి నిజజనరక్షణైకదీక్షో

వశగ తదీయ మహామనుప్రభావః || ౧౭

ఇతి శ్రీ హనుమత్ కవచమ్ ||

సుందరకాండ

శ్రీ హనుమాను గురుదేవులు నా యెద

పలికిన సీతారామ కథ

నే పలికెద సీతారామ కథ .

శ్రీ హనుమంతుడు అంజనీసుతుడు

అతి బలవంతుడు రామభక్తుడు .

లంకకు పోయి రాగల ధీరుడు

మహిమోపేతుడు శత్రుకర్శనుడు . ౧

జాంబవదాది వీరులందరును

ప్రేరేపింపగ సమ్మతించెను .

లంకేశ్వరుడు అపహరించిన

జానకీమాత జాడ తెలిసికొన . ౨

తన తండ్రి యైన వాయుదేవునకు

సూర్య చంద్ర బ్రహ్మాది దేవులకు .

వానరేంద్రుడు మహేంద్రగిరి పై

వందనములిడె పూర్వాభిముఖుడై . ౩

రామనామమున పరవశుడయ్యె

రోమరోమమున పులకితుడయ్యె .

కాయము పెంచె కుప్పించి యెగసె

దక్షిణ దిశగా లంక చేరగా . ౪

పవనతనయుని పదఘట్టనకే

పర్వతరాజము గడగడ వణకె .

ఫలపుష్పాదులు జలజల రాలె

పరిమళాలు గిరిశిఖరాలు నిండె . ౫

పగిలిన శిలల ధాతువులెగసె

రత్నకాంతులు నలుదిశల మెరసె .

గుహలను దాగిన భూతములదిరి

దీనారవముల పరుగిడె బెదిరి . ౬ | శ్రీ హనుమాను |

రఘుకులోత్తముని రామచంద్రుని

పురుషోత్తముని పావన చరితుని .

నమ్మిన బంటుని అనిలాత్మజుని

శ్రీ హనుమంతుని స్వాగతమిమ్మని . ౭

నీ కడ కొంత విశ్రాంతి దీసికొని

పూజలందుకొని పోవచ్చునని .

సగర ప్రవర్థితుడు సాగరుడెంతో

ముదమున పలికె మైనాకునితో . ౮

మైనాకుడు ఉన్నతుడై నిలిచె

హనుమంతుడు ఆగ్రహమున గాంచె .

ఇదియొక విఘ్నము కాబోలునని

వారిథి బడద్రోసె ఉరముచే గిరిని . ౯

పర్వత శ్రేష్ఠుడా పోటున కృంగె

పవనతనయుని బలము గని పొంగె .

తిరిగి నిలిచె హనుమంతుని పిలిచె

తన శిఖరముపై నరుని రూపమై . ౧౦ | శ్రీ హనుమాను |

వానరోత్తమా ఒకసారి నిలుమా

నా శిఖరాల శ్రమ దీర్చుకొనుమా .

కందమూలములు ఫలములు తినుమా

నా పూజలు గొని మన్ననలందుమా . ౧౧

శత యోజనముల పరిమితముగల

జలనిధినవలీల దాటిపోగల .

నీదు మైత్రి కడు ప్రాప్యము నాకు

నీదు తండ్రి కడు పూజ్యుడు నాకు . ౧౨

పర్వతోత్తముని కరమున నిమిరి

పవనతనయుడు పలికెను ప్రీతిని .

ఓ గిరీంద్రమా సంతసించితిని

నీ సత్కారము ప్రీతినందితిని . ౧౩

రామకార్యమై యేగుచుంటిని

సాధించువరకు ఆగనంటిని .

నే పోవలె క్షణమెంతో విలువలే

నీ దీవెనలే నాకు బలములే . ౧౪ | శ్రీ హనుమాను |

అనాయాసముగ అంబరవీధిని

పయనము జేసెడు పవనకుమారుని .

ఇంద్రాదులు మహర్షులు సిద్ధులు

పులకాంకితులై ప్రస్తుతించిరి . ౧౫

రామకార్యమతి సాహసమ్మని

రాక్షసబలమతి భయంకరమని .

కపివరుడెంతటి ఘనతరుడోయని

పరిశీలనగా పంపిరి సురసను . ౧౬

ఎపుడో నన్ను నిన్ను మ్రింగమని

వరమొసగి మరీ బ్రహ్మ పంపెనని .

అతిగా సురస నోటిని దెరచె

హనుమంతుడలిగి కాయము బెంచె . ౧౭

ఒకరినొకరు మించి కాయము బెంచిరి

శత యోజనములు విస్తరించిరి .

పై నుండి సురలు తహతహలాడిరి

ఇరువురిలో ఎవ్వరిదో గెలుపనిరి . ౧౮

సురస ముఖము విశాలమౌట గని

సూక్ష్మబుద్ధి గొని సమయమిదేనని .

క్షణములోన అంగుష్ఠమాతృడై

ముఖము జొచ్చి వెలివచ్చె విజయుడై . ౧౯

పవనకుమారుని సాహసము గని

దీవించె సురస నిజరూపము గొని .

నిరాలంబ నీలాంబరము గనుచు

మారుతి సాగెను వేగము పెంచుచు . ౨౦

జలనిధి తేలే మారుతి ఛాయను

రాక్షసి సింహిక అట్టె గ్రహించెను .

గుహను బోలు తన నోటిని దెరచెను

కపివరుని గుంజి మ్రింగజూచెను . ౨౧

అంతట మారుతి సూక్ష్మరూపమున

సింహిక ముఖమును చొచ్చి చీల్చెను .

సింహిక హృదయము చీలికలాయెను

సాగరమున బడి అసువులు బాసెను . ౨౨

వారిథి దాటెను వాయుకుమారుడు

లంక చేరెను కార్యశూరుడు .

నలువంకలను కలయజూచుచు

నిజ రూపమున మెల్లగ సాగుచు . ౨౩

త్రికూటాచల శిఖరముపైన

విశ్వకర్మ వినిర్మితమైన .

స్వర్గపురముతో సమానమైన

లంకాపురమును మారుతి గాంచెను . ౨౪ | శ్రీ హనుమాను |

అనిలకుమారుడా రాత్రివేళను

సూక్ష్మరూపుడై బయలుదేరెను .

రజనీకరుని వెలుగున తాను

రజనీచరుల కనులబడకను . ౨౫

పిల్లివలె పొంచి మెల్లగ సాగెను

ఉత్తర ప్రాకార ద్వారము జేరెను .

లంకారాక్షసి కపివరు గాంచెను

గర్జన సేయుచు అడ్డగించెను . ౨౬

కొండ కోనల తిరుగాడు కోతివి

ఈ పురికి యే పనికై వచ్చితివి ?

లంకేశ్వరుని ఆనతి మేర

లంకాపురికి కావలి యున్నా . ౨౭

లంకను నేను లంకాధిదేవతను

నీ ప్రాణములను నిలువున దీతును .

కదలక మెదలక నిజము పల్కుమని

లంక యెదుర్కొనె కపి కిశోరుని . ౨౮

అతి సుందరమీ లంకాపురమని

ముచ్చటపడి నే చూడవచ్చితిని .

ఈ మాత్రమునకు కోపమెందుకులే

పురము గాంచి నే మరలిపోదులే . ౨౯

అని నెమ్మదిగా పలుకగా విని

అనిలాత్మజుని చులకనగాగొని

లంకా రాక్షసి కపికిశోరుని

గర్జించి కసరి గద్దించి చరచెను . ౩౦

సింహనాదమును మారుతి జేసె

కొండంతగ తన కాయము బెంచె .

వామ హస్తమున పిడికిలి బిగించె

ఒకే పోటున లంకను గూల్చె . ౩౧

కొండ బండలా రక్కసి దొల్లె

కనులప్పగించి నోటిని దెరచె .

అబలను చంపుట ధర్మము గాదని

లంకను విడిచె మారుతి దయగొని . ౩౨

ఓ బలభీమా ! వానరోత్తమా !

నేటికి నీచే ఓటమెరిగితి .

ఈ నా ఓటమి లంకకు చేటని

పూర్వమే బ్రహ్మ వరమొసగెనని . ౩౩

రావణుడాదిగ రాక్షసులందరు

సీతమూలమున అంతమొందెదరు .

ఇది నిజమౌనని మీదే జయమని

లంకారాక్షసి పంపె హరేశుని . ౩౪ | శ్రీ హనుమాను |

కోటగోడ అవలీలగ ప్రాకెను

కపికిశోరుడు లోనికి దుమికెను .

శత్రుపతనముగ వామపాదమును

ముందుగ మోపెను ముందుకు సాగెను . ౩౫

ఆణిముత్యముల తోరణాలు గల

రమ్యతరమైన రాజవీధుల .

వెన్నెలలో లంకాపురి శోభను

శోధనగా హరేశుడు గాంచెను . ౩౬

సువర్ణమయ సౌధరాజముల

ధగధగ మెరసే ఉన్నత గృహముల .

కళకళలాడే నవ్వుల జల్లులు

మంగళకరమౌ నృత్యగీతములు . ౩౭

అప్సరసల మరపించు మదవతుల

త్రిస్థాయి బలుకు గానమాధురులు .

వెన్నెలలో లంకాపురి శోభను

శోధనగా హరేశుడు గాంచెను . ౩౮

సుందరమైన హేమ మందిరము

రత్నఖచితమౌ సింహద్వారము .

పతాకాంకిత ధ్వజాకీర్ణము

నవరత్నకాంతి సంకీర్ణము . ౩౯

నృత్య మృదంగ గంభీర నాదితము

వీణాగాన వినోద సంకులము .

లంకేశ్వరుని దివ్యభవనమది

శోధనగా హరేశుడు గాంచెను . ౪౦

అత్తరు పన్నీట జలకములు

కాలాగరు సుగంధ ధూపములు .

స్వర్ణ ఛత్రములు వింజామరలు

కస్తూరి పునుకు జవాది గంధములు . ౪౧

నిత్య పూజలు శివార్చనలు

మాస పర్వముల హోమములు .

లంకేశ్వరుని దివ్యభవనమది

శోధనగా హరేశుడు గాంచెను . ౪౨ | శ్రీ హనుమాను |

యమకుబేర వరుణ దేవేంద్రాదుల

సర్వసంపదల మించినది .

విశ్వకర్మ తొలుత బ్రహ్మకిచ్చినది

బ్రహ్మవరమున కుబేరుడందినది . ౪౩

రావణుండు కుబేరుని రణమందు

ఓడించి లంకకు గొని తెచ్చినది .

పుష్పకమను మహా విమానమది

మారుతి గాంచెను అచ్చెరువొందె . ౪౪

నేలను తాకక నిలచియుండునది

రావణ భవన మధ్యంబుననున్నది .

వాయుపథమున ప్రతిష్ఠితమైనది

మనమున దలచిన ప్రీతిపోగలది . ౪౫

దివినుండి భువికి దిగిన స్వర్గమది

సూర్యచంద్రులను ధిక్కరించునది .

పుష్పకమను మహా విమానమది

మారుతి గాంచెను అచ్చెరువొందె . ౪౬

లంకాధీశుని ప్రేమ మందిరము

రత్నఖచితమౌ హేమ మందిరము .

చందనాది సుగంధ బంధురము

పానభక్ష్య పదార్థ సమృద్ధము . ౪౭

ఆయా పరిమళ రూపానిలము

అనిలాత్మజుచే ఆఘ్రాణితము .

పుష్పకమందు రావణమందిరమ్మది

మారుతి గాంచెను అచ్చెరువొందె . ౪౮

మత్తున శయనించు సుదతుల మోములు

పద్మములనుకొని మూగు భ్రమరములు .

నిమీలిత విశాల నేత్రములు

నిశాముకుళిత పద్మపత్రములు . ౪౯

ఉత్తమ కాంతల గూడి రావణుడు

తారాపతి వలె తేజరిల్లెడు .

పుష్పకమందు రావణమందిరమ్మది

మారుతి గాంచెను అచ్చెరువొందె . ౫౦

రావణుండు రణమందున గెలిచి

స్త్రీలెందరినో లంకకు జేర్చెను .

పితృ దైత్య గంధర్వ కన్యలు

ఎందెందరో రాజర్షి కన్యలు . ౫౧

సీత తక్క వారందరు కన్యలె

రావణుమెచ్చి వరించిన వారలె .

పుష్పకమందు రావణమందిరమ్మది

మారుతి గాంచెను అచ్చెరువొందె . ౫౨ | శ్రీ హనుమాను |

ఐరావతము దంతపు మొనలతో

పోరున బొడిచిన గంటులతో .

వజ్రాయుధపు ప్రఘాతములతో

చక్రాయుధపు ప్రహరణములతో . ౫౩

జయపరంపరల గురుతులతో

కీర్తి చిహ్నముల కాంతులతో .

లంకేశుడు శయనించె కాంతలతో

సీతకై వెదకె మారుతి ఆశతో . ౫౪

మినప రాశి వలె నల్లని వాడు

తీక్షణ దృక్కుల లోహితాక్షుడు .

రక్తచందన చర్చిత గాత్రుడు

సంధ్యారుణ ఘన తేజోవంతుడు . ౫౫

సతులగూడి మధు గ్రోలిన వాడు

రతికేళి సలిపి సోలిన వాడు .

లంకేశుడు శయనించె కాంతలతో

సీతకై వెదకె మారుతి ఆశతో . ౫౬

అందొక వంక పర్యంకము జేరి

నిదురించుచుండె దివ్యమనోహరి .

నవరత్నఖచిత భూషణధారిణి

నలువంకలను కాంతి ప్రసారిణి . ౫౭

స్వర్ణదేహిని చారురూపిణి

రాణులకు రాణి పట్టపురాణి .

లంకేశ్వరుని హృదయేశ్వరి

మందోదరి లోకోత్తర సుందరి . ౫౮

మందోదరిని జానకి యనుకొని

ఆడుచు పాడుచు గంతులు పెట్టి .

వాలము బట్టి ముద్దులు పెట్టి

నేలను గొట్టి భుజములు తట్టి . ౫౯

స్తంభములెగసి క్రిందకు దుమికి

పల్లటీలు గొట్టి ఛెంగున జుట్టి .

చంచలమౌ కపిస్వభావమును

పవనతనయుడు ప్రదర్శన జేసెను . ౬౦ | శ్రీ హనుమాను |

రాముని సీతా యిటులుండునా ?

రావణు జేరి శయనించునా ?

రాముని బాసి నిదురించునా ?

భుజయించునా భూషణముల దాల్చునా ? ౬౧

పరమపురుషుని రాముని మరచునా ?

పరపురుషునితో కాపురముండునా ?

సీత కాదు కాదు కానేకాదని

మారుతి వగచుచు వెదకసాగెను . ౬౨

పోవగరాని తావుల బోతి

చూడగరానివి యెన్నో జూచితి .

నగ్నముగా పరున్న పరకాంతల

పరిశీలనగా పరికించితిని . ౬౩

రతికేళి సలిపి సోలిన రమణుల

ఎందెందరినో పొడగాంచితిని .

ధర్మము గానని పాపినైతినని

పరితాపముతో మారుతి కృంగెను . ౬౪

సుదతుల తోడ సీతయుండగా

వారల జూడక వెదకుటెలాగ ?

మనసున యేమి వికారమునొందక

నిష్కామముగ వివేకము వీడక . ౬౫

సీతను వెదకుచు చూచితి గాని

మనసున యేమీ పాపమెరుగనని .

స్వామి సేవ పరమార్థముగా గొని

మారుతి సాగెను సీత కోసమని . ౬౬

భూమీగృహములు నిశాగృహములు

క్రీడాగృహములు లతాగృహములు .

ఆరామములు చిత్రశాలలు

బావులు తిన్నెలు రచ్చవీధులు . ౬౭

మేడలు మిద్దెలు ఇళ్ళు కోనేళ్లు

సందులు గొందులు బాటలు తోటలు .

ఆగి ఆగి అడుగడుగున వెదకుచు

సీతను గానక మారుతి వగచె . ౬౮

సీతామాత బ్రతికి యుండునో

కౄర రాక్షసుల పాల్పడి యుండునో ?

తాను పొందని సీత యెందుకని

రావణుడే హతమార్చి యుండునో ?౬౯

అని యోచించుచు అంతట వెదకుచు

తిరిగిన తావుల తిరిగి తిరుగుచు .

ఆగి ఆగి అడుగడుగున వెదకుచు

సీతను గానక మారుతి వగచె . ౭౦

సీత జాడ కనలేదను వార్తను

తెలిపిన రాముడు బ్రతుకజాలడు .

రాముడు లేనిదె లక్ష్మణుడుండడు

ఆపై రఘుకులమంతయు నిశించు . ౭౧

ఇంతటి ఘోరము కాంచినంతనె

సుగ్రీవాదులు మడియక మానరు .

అని చింతించుచు పుష్పకము వీడి

మారుతి చేరె ప్రాకారము పైకి . ౭౨

ఇంత వినాశము నా వల్లనేను

నే కిష్కింధకు పోనే పోను .

వానప్రస్థాశ్రమవాసుడనై

నియమ నిష్ఠలతో బ్రతుకువాడనై . ౭౩

సీతామాతను చూచితీరెదను

లేకున్న నేను అగ్ని దూకెదను .

అని హనుమంతుడు కృత నిశ్చయుడై

నలుదెసల గనె సాహసవంతుడై . ౭౪

చూడ మరచిన అశోక వనమును

చూపు మేరలో మారుతి గాంచెను .

సీతారామ లక్ష్మణాదులకు

ఏకాదశ రుద్రాది దేవులకు . ౭౫

ఇంద్రాది యమ వాయుదేవులకు

సూర్యచంద్ర మరుద్గణములకు .

వాయునందనుడు వందనములిడి

అశోకవని చేరెను వడివడి . ౭౬ | శ్రీ హనుమాను |

విరితేనియలు గ్రోలు భృంగములు

విందారగ సేయు ఝంకారములు .

లేజివురాకుల నెసవు కోయిలలు

పంచమ స్వరముల పలికే పాటలు . ౭౭

పురులు విప్పి నాట్యమాడు నెమళులు

కిలకిలలాడే పక్షుల గుంపులు .

సుందరమైన అశోకవనమున

మారుతి వెదకెను సీతను కనుగొన . ౭౮

కపికిశోరుడు కొమ్మకొమ్మను

ఊపుచు ఊగుచు దూకసాగెను .

పూవులు రాలెను తీవెలు తెగెను

ఆకులు కొమ్మలు నేలపై బడెను . ౭౯

పూలు పై రాల పవనకుమారుడు

పుష్పరథము వలె వనమున దోచెడు .

సుందరమైన అశోకవనమున

మారుతి వెదకెను సీతను కనుగొన . ౮౦

పూవులనిన పూతీవియలనిన

జానకికెంతో మనసౌనని .

పద్మపత్రముల పద్మాక్షుని గన

పద్మాకరముల కొంతె జేరునని . ౮౧

అన్ని రీతులా అనువైనదని

అశోకవని సీత యుండునని .

శోభిల్లు శింశుపా తరుశాఖలపై

మారుతి కూర్చొని కలయజూచెను . ౮౨ | శ్రీ హనుమాను |

సుందరమైన అశోకవనమున

తను కూర్చొనిన తరువు క్రిందున .

కృంగి కృశించిన సన్నగిల్లిన

శుక్లపక్షపు చంద్రరేఖను . ౮౩

ఉపవాసముల వాడిపోయిన

నివురు గప్పిన నిప్పు కణమును .

చిక్కిన వనితను మారుతి గాంచెను

రాక్షస వనితల కౄర వలయమున . ౮౪

మాసిన పీతవసనమును దాల్చిన

మన్నున పుట్టిన పద్మమును .

పతి వియోగ శోకాగ్ని వేగిన

అంగారక పీడిత రోహిణిని . ౮౫

మాటిమాటికి వేడి నిట్టూర్పుల

సెగలను గ్రక్కే అగ్నిజ్వాలను .

చిక్కిన వనితను మారుతి గాంచెను

రాక్షస వనితల కౄర వలయమున . ౮౬

నీలవేణి సంచాలిత జఘనను

సుప్రతిష్టను సింహమధ్యను .

కాంతులొలుకు ఏకాంత ప్రశాంతను

రతీదేవి వలె వెలయు కాంతను . ౮౭

పుణ్యము తరిగి దివి నుండి జారి

శోక జలధి పడి మునిగిన తారను .

చిక్కిన వనితను మారుతి గాంచెను

రాక్షస వనితల కౄర వలయమున . ౮౮

పతి చెంతలేని సతికేలనని

సీత సొమ్ముల దగిల్చె శాఖల .

మణిమయ కాంచన కర్ణవేష్ఠములు

మరకత మాణిక్య చంపసరాలు . ౮౯

రత్నఖచితమౌ హస్త భూషలు

నవరత్నాంకిత మణిహారములు .

రాముడు దెలిపిన గురుతులు గలిగిన

ఆభరణముల గుర్తించె మారుతి . ౯౦

సర్వ సులక్షణ లక్షిత జాత

సీతగాక మరి యెవరీ మాత ?

కౌసల్యా సుప్రజారాముని

సీతగాక మరి యెవరీ మాత ? ౯౧

వనమున తపించు మేఘశ్యాముని

సీతగాక మరి యెవరీ మాత ?

ఆహా కంటి కనుగొంటి సీతనని

పొంగి పొంగి ఉప్పొంగె మారుతి . ౯౨ | శ్రీ హనుమాను |

పూవులు నిండిన పొలములందున

నాగేటిచాలున జననమందిన .

జనక మహారాజు కూతురైన

దశరథ నరపాలు కోడలైన . ౯౩

సీతాలక్ష్మికి కాదు సమానము

త్రైలోక్యరాజ్య లక్ష్మీ సహితము .

అంతటి మాతకా కాని కాలమని

మారుతి వగచె సీతను కనుగొని . ౯౪

శత్రుతాపకరుడు మహాశూరుడు

సౌమిత్రికి పూజ్యురాలైన .

ఆశ్రితజన సంరక్షుడైన

శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి యైన . ౯౫

పతి సన్నిధియే సుఖమనియెంచి

పదునాల్గేండ్లు వనమునకేగిన .

అంతటి మాతకా కాని కాలమని

మారుతి వగచె సీతను కనుగొని . ౯౬

బంగరు మేని కాంతులు మెరయ

మందస్మిత ముఖ పద్మము విరియ .

హంసతూలికా తల్పమందున

రాముని గూడి సుఖింపగ తగిన . ౯౭

పురుషోత్తముని పావనచరితుని

శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి యైన .

అంతటి మాతకా కాని కాలమని

మారుతి వగచె సీతను కనుగొని . ౯౮ | శ్రీ హనుమాను |

మూడు ఝాముల రేయి గడువగా

నాల్గవ ఝాము నడచుచుండగా .

మంగళవాద్య మనోహర ధ్వనులు

లంకేశ్వరుని మేలుకొలుపులు . ౯౯

క్రతువులొనర్చు షడంగవేదవిదుల

స్వరయుగ శబ్దతరంగ ఘోషలు .

శోభిల్లు శింశుపా శాఖలందున

మారుతి కూర్చొని ఆలకించెను . ౧౦౦

రావణాసురుడు శాస్త్రోక్తముగా

వేకువనే విధులన్ని యొనర్చెను .

మదోత్కటుడై మదనతాపమున

మరిమరి సీతను మదిలో నెంచెను . ౧౦౧

నూర్గురు భార్యలు సురకన్యల వలె

పరిసేవింపగ దేవేంద్రుని వలె .

దశకంఠుడు దేదీప్యమానముగ

వెడలెను అశోకావనము చేరగా . . ౧౦౨

లంకేశునితో వెడలిరి సతులు

మేఘము వెంట విద్యుల్లతల వలె .

మధువు గ్రోలిన పద్మముఖుల

ముంగురులు రేగె భృంగముల వలె . ౧౦౩

క్రీడల తేలిన కామినీమణుల

నిద్రలేమి పడు అడుగులు తూలె .

దశకంఠుడు దేదీప్యమానముగ

చేరెను అశోకావనము వేగముగ . ౧౦౪

లంకేశుని మహా తేజమును గని

మారుతి కూడ విభ్రాంతి జెందెను .

దశకంఠుడు సమీపించి నిలిచెను

సీతపైననే చూపులు నిలిపెను . ౧౦౫

తొడలు చేర్చుకొని కడుపును దాచి

కరములు ముడిచి చనుగన దాచి

సుడిగాలి పడిన కదళీ తరువు వలె

కటిక నేలపై జానకి తూలె . ౧౦౬ | శ్రీ హనుమాను |

ఓ సీతా ! ఓ పద్మనేత్రా !

నా చెంత నీకు యేల చింత ?

ఎక్కడి రాముడు ? ఎక్కడి అయోధ్య ?

ఎందుకోసమీ వనవాస వ్యథ ? ౧౦౭

నవయవ్వన త్రిలోకసుందరీ

నీకెందుకు యీ మునివేషధారి ?

అని రావణుడు కామాంధుడై నిలిచె

నోటికి వచ్చినదెల్ల పలికె . ౧౦౮

రాముడు నీకు సరిగానివాడు

నిను సుఖపెట్టడు తను సుఖపడడు .

గతిచెడి వనమున తిరుగుచుండెనో

తిరిగి తిరిగి తుదకు రాలిపోయెనో . ౧౦౯

మరచిపొమ్ము ఆ కొరగాని రాముని

వలచి రమ్ము నను యశోవిశాలుని .

అని రావణుడు కామాంధుడై నిలిచె

నోటికి వచ్చినదెల్ల పలికె . ౧౧౦

రాముడు వచ్చుట నన్ను గెల్చుట

నిన్ను పొందుట కలలోని మాట .

బలవిక్రమ ధన యశములందున

అల్పుడు రాముడు నా ముందెందున . ౧౧౧

యమ కుబేర ఇంద్రాది దేవతల

గెలిచిన నాకిల నరభయమేల ?

అని రావణుడు కామాంధుడై నిలిచె

నోటికి వచ్చినదెల్ల పలికె . ౧౧౨ | శ్రీ హనుమాను |

నిరతము పతినే మనమున దలచుచు

క్షణమొక యుగముగ కాలము గడుపుచు .

రావణ గర్వమదంబుల ద్రుంచు

రాముని శౌర్యధైర్యముల దలచుచు . ౧౧౩

శోకతప్తయై శిరమును వంచి

తృణమును ద్రుంచి తన ముందుంచి .

మారు పల్కె సీత దీనస్వరమున

తృణముకన్న రావణుడే హీనమన . ౧౧౪

రామలక్ష్మణులు లేని సమయమున

అపహరించితివె నను ఆశ్రమమున .

పురుష సింహముల గాలికి బెదిరి

పారిపోతివి శునకము మాదిరి . ౧౧౫

యమ కుబేర ఇంద్రాది దేవతల

గెలిచిన నీకీ వంచనలేల ?

అని పల్కె సీత దీన స్వరమున

తృణముకన్న రావణుడే హీనమన . ౧౧౬

ఓయి రావణా ! నా మాట వినుము

శ్రీరామునితో వైరము మానుము .

శీఘ్రముగా నను రాముని జేర్చుము

త్రికరణ శుద్ధిగా శరణు వేడుము . ౧౧౭

నిను మన్నించి అనుగ్రహింపుమని

కోరుకొందు నా కరుణామూర్తిని .

అని పల్కె సీత దీన స్వరమున

తృణముకన్న రావణుడే హీనమన . ౧౧౮ | శ్రీ హనుమాను |

ఓ సీతా ! నీవెంత గడసరివె

ఎవరితో యేమి పల్కుచుంటివె ?

ఎంతటి కర్ణ కఠోర వచనములు

ఎంతటి ఘోర అసభ్య దూషణలు . ౧౧౯

నీపై మోహము నను బంధించెను

లేకున్న నిను వధించియుందును .

అని గర్జించెను ఘనతరగాత్రుడు

క్రోధోద్దీప్తుడై దశకంఠుడు . ౧౨౦

నీకొసగిన ఏడాది గడువును

రెండు నెలలలో తీరిపోవును .

అంతదనుక నిన్నంటగ రాను

ఈలోపున బాగోగులు కనుగొను . ౧౨౧

నను కోరని నిను బలాత్కరించను

నను కాదను నిను కనికరించను .

అని గర్జించెను ఘనతరగాత్రుడు

క్రోధోద్దీప్తుడై దశకంఠుడు . ౧౨౨

ఓ రావణా ! నీ క్రొవ్విన నాలుక

గిజగిజలాడి తెగిపడదేమి ?

కామాంధుడా నీ కౄర నేత్రములు

గిర గిర తిరిగి రాలిపడవేమి ?౧౨౩

పతియాజ్ఞ లేక యిటులుంటి గాని

తృటిలో నిన్ను దహింపనా యేమి ?

అని పల్కె సీత దివ్య స్వరమున

తృణముకన్న రావణుడే హీనమన . ౧౨౪

క్రోధాగ్ని రగుల రుసరుసలాడుచు

కొరకొర జూచుచు నిప్పులు గ్రక్కుచు .

తన కాంతలెల్ల కలవరమొందగ

గర్జన సేయుచు దిక్కులదరగ . ౧౨౫

సీతనెటులైన వొప్పించుడని

వొప్పుకొననిచో భక్షించుడని .

రావణాసురుడు అసురవనితలను

ఆజ్ఞాపించి మరలిపోయెను . ౧౨౬ | శ్రీ హనుమాను |

అందున్న వొక వృద్ధ రాక్షసి

తోటి రాక్షసుల ఆవల ద్రోసి .

కావలెనన్న నన్ను వేధింపుడు

సీతను మాత్రము హింసింపకుడు . ౧౨౭

దారుణమైన కలగంటి నేను

దానవులకది ప్రళయమ్మేను .

అని తెల్పె త్రిజట స్వప్న వృత్తాంతము

భయకంపితలైరి రాక్షసీ గణము . ౧౨౮

శుక్లాంబరములు దాల్చినవారు

రామలక్ష్మణులు అగుపించినారు .

వైదేహికి యిరువంకల నిలచి

దివ్యతేజమున వెలుగొందినారు . ౧౨౯

తెల్లని కరిపై మువ్వురు కలసి

లంకాపురిపై పయనించినారు .

అని తెల్పె త్రిజట స్వప్న వృత్తాంతము

భయకంపితలైరి రాక్షసీ గణము . ౧౩౦

దేవతలందరు పరిసేవింప

ఋషిగణంబులు అభిషేకింప .

గంధర్వాదులు సంకీర్తింప

బ్రహ్మాదులు మునుముందును దింప . ౧౩౧

సీతారాముడు విష్ణుదేవుడై

శోభిల్లెను కోటి సూర్య తేజుడై .

అని తెల్పె త్రిజట స్వప్న వృత్తాంతము

భయకంపితలైరి రాక్షసీ గణము . ౧౩౨

తైలమలదుకొని రావణాసురుడు

నూనె త్రాగుచూ అగుపించినాడు .

కాలాంబరమును ధరియించినాడు

కరవీరమాల దాల్చినాడు . ౧౩౩

పుష్పకమందుండి నేలబడినాడు

కడకొక స్త్రీచే యీడ్వబడినాడు .

అని తెల్పె త్రిజట స్వప్నవృత్తాంతము

భయకంపితలైరి రాక్షసీ గణము . ౧౩౪ | శ్రీ హనుమాను |

రావణుండు వరాహముపైన

కుంభకర్ణుడు ఒంటెపైన .

ఇంద్రజిత్తు మకరముపైన

దక్షిణ దిశగా పడిపోయినారు . ౧౩౫

రాక్షసులందరు గుంపుగుంపులుగ

మన్నున కలిసిరి సమ్మూలమ్ముగ .

అని తెల్పె త్రిజట స్వప్నవృత్తాంతము

భయకంపితలైరి రాక్షసీ గణము . ౧౩౬

తెల్లని మాలలు వలువలు దాల్చి

తెల్లని గంధము మేన బూసికొని .

నృత్య మృదంగ మంగళ ధ్వనులతో

చంద్రకాంతులెగజిమ్ము ఛత్రముతో . ౧౩౭

తెల్లని కరిపై మంత్రివర్యులతో

వెడలె విభీషణుడు దివ్యకాంతితో .

అని తెల్పె త్రిజట స్వప్నవృత్తాంతము

భయకంపితలైరి రాక్షసీ గణము . ౧౩౮

విశ్వకర్మ నిర్మించిన లంకను

రావణుండు పాలించెడు లంకను .

రామదూత వొక వానరోత్తముడు

రుద్రరూపుడై దహియించినాడు . ౧౩౯

ప్రళయ భయానక సదృశమాయెను

సాగరమున లంక మునిగిపోయెను .

అని పల్కు త్రిజట మాటలు వినుచు

నిద్రతూగిరి రాక్షస వనితలు . ౧౪౦

హృదయ తాపమున జానకి తూలుచు

శోకభారమున గడగడ వణకుచు .

జరిగి జరిగి అశోక శాఖలను

ఊతగాగొని మెల్లగ నిలచి . ౧౪౧

శ్రీరాముని కడసారి తలచుకొని

తన మెడజడతో వురిపోసుకొని .

ప్రాణత్యాగము చేయబూనగా

శుభ శకునములు తోచె వింతగా . ౧౪౨

సీతకెంత దురవస్థ ఘటిల్లె

నా తల్లినెటుల ఊరడించవలె ?

నన్ను నేనెటుల తెలుపుకోవలె

తల్లినెటుల కాపాడుకోవలె ?౧౪౩

యే మాత్రము నే ఆలసించినా

సీతామాత ప్రాణములుండునా ?

అని హనుమంతుడు శాఖలమాటున

తహతహలాడుచు మెదలసాగెను . ౧౪౪

నను గని జానకి బెదరక ముందే

పలికెద సీతారామ కథ .

సత్యమైనది వ్యర్థము గానిది

పావనమైనది శుభకరమైనది . ౧౪౫

సీతా మాతకు కడు ప్రియమైనది

పలుకు పలుకున తేనెలొలుకునది .

అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా

పలికెను సీతారామ కథ . ౧౪౬

దశరథ విభుడు రాజోత్తముడు

యశముగొన్న ఇక్ష్వాకు వంశజుడు .

దశరథునకు కడు ప్రియమైన వాడు

జ్యేష్ఠ కుమారుడు శ్రీరఘురాముడు . ౧౪౭

సత్యవంతుడు జ్ఞానశ్రేష్ఠుడు

పితృవాక్య పరిపాలన శీలుడు .

అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా

పలికెను సీతారామ కథ . ౧౪౮

శ్రీ రాముని పట్టాభిషేకము

నిర్ణయమైన శుభసమయమున .

చిన్న భార్య కైక దశరథు చేరి

తనకొసగిన రెండు వరములు కోరె . ౧౪౯

భరతునకు పట్టాభిషేకము

పదునాల్గేండ్లు రామ వనవాసము .

అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా

పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౦ | శ్రీ హనుమాను |

తండ్రిమాట నిలుప రామచంద్రుడు

వల్కల ధారియై రాజ్యము వీడె .

సీతాలక్ష్మణులు తనతో రాగా

పదునాల్గేండ్లు వనవాసమేగె . ౧౫౧

ఖరదూషణాది పదునాల్గువేల

అసురుల జంపె జనస్థానమున .

అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా

పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౨

రాముడు వెడలె సీత కోర్కె పై

మాయ లేడిని కొనితెచ్చుటకై .

రామ లక్ష్మణులు లేని సమయమున

అపహరించె లంకేశుడు సీతను . ౧౫౩

సీతను గానక రామచంద్రుడు

అడవుల పాలై వెదకుచుండెను .

అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా

పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౪

రామసుగ్రీవులు వనమున కలిసిరి

మిత్రులైరి ప్రతిజ్ఞల బూనిరి .

శ్రీరఘురాముడు వాలిని గూల్చెను

సుగ్రీవుని కపిరాజుగ జేసెను . ౧౫౫

సుగ్రీవులాన లంక చేరితి

సీతా మాతను కనుగొన గలిగితి .

అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా

పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౬

వానరోత్తముడు పలుకుట మానెను

జానకికెంతో విస్మయమాయెను .

భయము భయముగ నలువంకలు గని

మెల్లగ మోమెత్తి పైకి చూచెను . ౧౫౭

శోభిల్లు శంశుపా శాఖలందున

బాలార్కుని వలె మారుతి తోచెను .

మారుతి రూపము చిన్నదైనను

తేజోమయమై భీతి గొల్పెను . ౧౫౮ | శ్రీ హనుమాను |

తల్లీ ! తెల్పుము నీవు యెవరవో

దేవ గంధర్వ కిన్నెరాంగనవో .

కాంతులు మెరసే బంగరు మేన

మలినాంబరమేల దాల్చితివో ?౧౫౯

ఓ కమలాక్షీ ! నీ కనుదోయి

నీలాలేల నింపితివో ?

అని హనుమంతుడు తరువు నుండి దిగి

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౬౦

రావణాసురుడు అపహరించిన

రాముని సతివో నీవు సీతవో ?

రామ లక్ష్మణులు వనమున వెదకెడు

అవనీజాతవో నీవు సీతవో ?౧౬౧

సర్వ సులక్షణ లక్షిత జాతవు

తల్లీ తెల్పుము నీవు యెవరవో ?

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౬౨

జనక మహీపతి ప్రియ పుత్రికను

దశరథ మహిపతి పెద్ద కోడలను .

శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి నేను

సీత యను పేర వరలు దానను . ౧౬౩

పరిణయమైన పదిరెండేడులు

అనుభవించితిని భోగభాగ్యములు .

అని పల్కె సీత వానరేంద్రునితో

రామ కథను కీర్తించిన వానితో . ౧౬౪

రావణుడొసగిన యేడాది గడువు

రెండు నెలలో యిక తీరిపోవు .

రాముడు నన్ను కాపాడునని

వేచి వేచి వేసారి పోతిని . ౧౬౫

అసురులు నన్ను చంపక ముందే

నాకై నేను పోనెంచితిని .

అని పల్కె సీత వానరేంద్రునితో

రామ కథను కీర్తించిన వానితో . ౧౬౬

అమ్మా సీతా, నమ్ముము నన్ను

రాముని దూతగా వచ్చినాడను .

రామలక్ష్మణులు క్షేమమన్నారు

నీ క్షేమమరసి రమ్మన్నారు . ౧౬౭

రాముడు నీకు దీవెనలంపె

సౌమిత్రి నీకు వందనములిడె .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి ముందుకు జరిగె . ౧౬౮

మారుతి యెంతగా ముందుకు జరిగెనో

జానకి అంతగా అనుమానించెను .

రావణాసురుడే ఈ వానరుడని

కామరూపుడై వచ్చి యుండునని . ౧౬౯

ఆశ్రమమున వొంటిగనున్న తనను

వంచించిన సన్యాసి యీతడని.

తల వాల్చుకొని భయకంపితయై

కటిక నేలపై జానకి తూలె . ౧౭౦

వానరరాజు సుగ్రీవుని మంత్రిని

నన్ను పిలుతురు హనుమంతుడని .

రామ సుగ్రీవులు మిత్రులైనారు

నీ జాడ తెలియ వేచియున్నారు . ౧౭౧

రామలక్ష్మణులు వానర రాజుతో

లంక చేరెదరు వానర కోటితో .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౭౨ | శ్రీ హనుమాను |

ఓ హనుమంతా ! హాయి పొందితిని

నీ పలికిన శ్రీరామ కథ విని .

రామలక్ష్మణుల యెట్లెరిగితివి ?

రూపు రేఖలను యెట్లు గాంచితివి ?౧౭౩

వారి మాటలను యెట్లు వింటివి ?

వారి గుణములను యెట్లు తెలిసితివి ?

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

రామ కథను కీర్తించిన వానితో . ౧౭౪

సర్వ జీవన సంప్రీతి పాత్రుడు

కమల నేత్రుడు దయా సాంద్రుడు .

బుద్ధి యందు బృహస్పతి సముడు

కీర్తి యందు దేవేంద్రుని సముడు . ౧౭౫

క్షమా గుణమున పృథివీ సముడు

సూర్య తేజుడు శ్రీరఘురాముడు .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౭౬

అన్నకు తగు తమ్ముడు లక్ష్మణుడు

అన్నిట రాముని సరిపోలు వాడు .

అన్నకు తోడు నీడయై చెలగెడు

అజేయుడు శత్రుభయంకరుడు . ౧౭౭

సామాన్యులు కారు సోదరులిరువురు

నిను వెదకుచు మమ్ము కలసినారు .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౭౮

పవనకుమారుని పలుకులను విని

అతడు నిజముగా రామదూత యని .

ఆనందాశ్రులు కన్నులు నిండగ

చిరు నగవులతో జానకి చూడగ . ౧౭౯

ఇదిగో తల్లీ ! యిది తిలకింపుము

రాముడంపిన అంగుళీయకము .

అని హనుమంతుడు భక్తి మీరగను

అంగుళీయకమును సీతకొసగెను . ౧౮౦ | శ్రీ హనుమాను |

రామచంద్రుని ముద్రిక చేకొని

అశ్రులు నిండిన కనులకద్దుకొని .

మధుర స్మృతులు మదిలో మెదల

సిగ్గు చేత తన శిరము వంచుకొని . ౧౮౧

యిన్ని రోజులకు తనకు కలిగిన

శుభ శకునముల విశేషమనుకొని .

జానకి పల్కె హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౮౨

యెన్నడు రాముడు యిటకేతెంచునో

యెన్నడు రావణుని హతము సేయునో ?

లక్ష్మణుండు తన అగ్ని శరములతో

కౄర రాక్షసుల రూపు మాపునో ? ౧౮౩

సుగ్రీవుడు తన వానరసేనతో

చుట్టి ముట్టి యీ లంకను గూల్చునో ?

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౮౪

రామలక్ష్మణులు వచ్చుదాకను

బ్రతుకనిత్తురా అసురులు నన్ను ?

రావణుడొసగిన యేడాది గడువు

రెండు నెలలలో యిక తీరిపోవు . ౧౮౫

ప్రాణములను అరచేత నిల్పుకొని

యెదురు చూతునీ రెండు మాసములు .

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౮౬

నీ వలెనే శ్రీరామచంద్రుడు

నిద్రాహారములు మరచెనమ్మా !

ఫలపూష్పాదులు ప్రియమైనవి గని

“హా సీతా” యని శోకించునమ్మా . ౧౮౭

నీ జాడ తెలిసి కోదండపాణి

తడవు సేయకే రాగలడమ్మా .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౮౮

ఓ హనుమంతా ! నిను గనినంత

నాలో కలిగె ప్రశాంతత కొంత .

వానరోత్తమా ! నిను వినినంత

నే పొందితిని వూరట కొంత . ౧౮౯

రాముని వేగమె రమ్మని తెల్పుము

రెండు నెలల గడువు మరువబోకుము .

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౯౦ | శ్రీ హనుమాను |

తల్లీ నీవిటు శోకింపనేల

వగచి వగచి యిటు భీతిల్లనేల ?

యిపుడే నీకీ చెర విడిపింతును

కూర్చుండుము నా మోపు మీదను . ౧౯౧

వచ్చిన త్రోవనే కొనిపోయెదను

శ్రీరామునితో నిను చేర్చెదను .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౯౨

పోనివ్వక పోతివిగా హనుమా !

సహజమైన నీ చంచల భావము .

అరయగ అల్ప శరీరుడవీవు

యే తీరుగ నను కొని పోగలవు ?౧౯౩

రాముని కడకే నను చేర్చెదవో

కడలిలోననే జారవిడుతువో .

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

తనలో కలిగిన వాత్సల్యముతో . ౧౯౪

సీత పలికిన మాటల తీరును

హనుమంతుడు విని చిన్నబోయెను .

సీత చెంత తన కామ రూపమును

ప్రదర్శింపగా సంకల్పించెను . ౧౯౫

కొండంతగ తన కాయము పెంచెను

కాంతివంతుడై చెంత నిలచెను .

జయ హనుమంతుని కామరూపమును

ఆశ్చర్యముతో జానకి చూచెను . ౧౯౬

అద్భుతమౌ నీ కామరూపమును

కాంచితినయ్యా శాంతింపుమయ్యా !

పవనకుమారా నీవు గాక మరి

యెవరీ వారిధి దాటెదరయ్యా ! ౧౯౭

కౄర రాక్షసుల కంట బడకయే

లంక వెదకి నను కనగలరయ్యా .

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౯౮ | శ్రీ హనుమాను |

తల్లీ ! నేను నీ యందుగల

భక్తి భావమున అటుల తెల్పితి .

కౄర రాక్షసుల బారి నుండి నిను

కాపాడనెంచి అటుల పల్కితి . ౧౯౯

వేగమె నిన్ను రాముని జేర్చెడు

శుభ ఘడియలకై త్వరపడి పల్కితి .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౨౦౦

తల్లీ నీవు తెలిపినవన్నీ

శ్రీరామునకు విన్నవించెదను .

సత్య ధర్మ పవిత్ర చరిత్రవు

శ్రీరామునకు తగిన భార్యవు . ౨౦౧

అమ్మా యిమ్ము యేదో గురుతుగ

శ్రీరాముడు గని ఆనందింపగ .

అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౨౦౨

చిత్రకూటమున కాకాసురు కథ

కన్నీరొలుకగ గురుతుగ తెలిపి .

చెంగుముడి నున్న చూడామణిని

మెల్లగ తీసి మారుతికొసగి . ౨౦౩

పదిలముగా కొని పోయిరమ్మని

శ్రీరామునకు గురుతుగ నిమ్మని .

ప్రీతి పల్కె సీత హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౨౦౪

చేతులారగా చూడామణి గొని

ఆనందముగా కనులకద్దుకొని .

వైదేహికి ప్రదక్షిణలు జేసి

పదముల వ్రాలి వందనములిడి . ౨౦౫

మనమున రాముని ధ్యానించుకొని

మరలిపోవగా అనుమతి గైకొని .

అంజనీసుతుడు కాయము పెంచె

ఉత్తర దిశగా కుప్పించి యెగసె . ౨౦౬ | శ్రీ హనుమాను |

సీత జాడ గని మరలిన చాలదు

చేయవలసినది యింకను కలదు .

కల్పించుకుని కలహము పెంచెద

అసురవీరుల పరిశీలించెద . ౨౦౭

రాక్షస బలముల శక్తి గ్రహించెద

సుగ్రీవాదులకు విన్నవించెద .

అని హనుమంతుడు యోచన జేయుచు

తోరణ స్తంభము పైన నిల్చెను . ౨౦౮

పద్మాకరముల పాడొనరించి

జలాశయముల గట్టులు త్రెంచి .

ఫల వృక్షముల నేలను కూల్చి

ఉద్యానముల రూపులు మాపి . ౨౦౯

ప్రాకారముల బ్రద్దలు చేసి

ద్వారబంధముల ధ్వంసము జేసి .

సుందరమైన అశోకవనమును

చిందర వందర చేసె మారుతి . ౨౧౦

మృగ సమూహములు భీతిల్లినవై

తత్తరపాటుగ పరుగులు తీయగ .

పక్షుల గుంపులు చెల్లాచెదరై

దీనారవముల యెగిరి పోవగా . ౨౧౧

సీత యున్న శింశుపా తరువు వినా

వనమంతయు వినాశము కాగా .

సుందరమైన అశోకవనమును

చిందర వందర చేసె మారుతి . ౨౧౨

వనమున రేగిన ధ్వనులకు అదిరి

లంకావాసులు నిద్ర లేచిరి .

కావలియున్న రాక్షస వనితలు

రావణు చేరి విన్నవించిరి . ౨౧౩

దశకంఠుడు మహోగ్రుడై పల్కె

వానరుని బట్టి దండింపుడనె .

యెనుబది వేల కింకర వీరులు

హనుమంతునిపై దాడి వెడలిరి . ౨౧౪

యెనుబది వేల కింకర వీరుల

వొక్క వానరుడు హతము చేసెను .

ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు

నిప్పులు గ్రక్కుచు గర్జన చేసెను . ౨౧౫

జంబుమాలిని తగిన బలము గొని

ఆ వానరుని దండింప పొమ్మనెను .

జంబుమాలి ప్రహస్తుని సుతుడు

హనుమంతుని పై దాడి వెడలెను . ౨౧౬ | శ్రీ హనుమాను |

జంబుమాలిని సర్వ సైన్యమును

వొక్క వానరుడు ఉక్కడగించెను .

ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు

నిప్పులు గ్రక్కుచు ఆజ్ఞాపించెను . ౨౧౭

మంత్రికుమారుల తగిన బలము గొని

ఆ వానరుని దండింపగ పొమ్మనె .

మంత్రికుమారులు యేడ్గురు చేరి

హనుమంతునిపై దాడి వెడలిరి . ౨౧౮

మంత్రిసుతులను సర్వ సైన్యమును

మారుతి తృటిలో సంహరించెను .

యెటు చూచినను మృత దేహములు

యెటు పోయినను రక్తపుటేరులు . ౨౧౯

ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు

కొంత తడవు యోచించి పల్కెను .

సేనాపతులను తగిన బలము గొని

ఆ వానరుని దండింప పొమ్మనెను . ౨౨౦

సేనాపతులను సర్వ సైన్యమును

పవనకుమారుడు నిర్మూలించెను .

ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు

నిశ్చేష్టితుడై పరివీక్షించెను . ౨౨౧

తండ్రిచూపులు తనపై సోకగ

అక్ష కుమారుడు ఇటవుగ నిలువగ .

రావణుండు పల్కె కుమారుని గని

ఆ వానరుని దండింప పొమ్మని . ౨౨౨ | శ్రీ హనుమాను |

అక్షకుమారుడు నవ యవ్వనుడు

వేగవంతుడు తేజోవంతుడు .

దివ్యాస్త్రములను పొందినవాడు

మణిమయ స్వర్ణ కిరీట శోభితుడు . ౨౨౩

కాలాగ్ని వోలె ప్రజ్వరిల్లెడు

రణధీరుడు మహావీరుడు .

అక్షకుమారుడు దివ్య రథము పై

దాడి వెడలెను హనుమంతుని పై . ౨౨౪

మూడు శరములతో మారుతి శిరమును

పది శరములతో మారుతి ఉరమును .

అక్షకుమారుడు బలముగ నాటెను

రక్తము చిందగ గాయ పరచెను . ౨౨౫

ఉదయ భాస్కర సమాన తేజమున

మారుతి యెగసె గగన మార్గమున .

యిరువురి నడుమ భీకరమైన

పోరు చెలరేగె ఆకాశమున . ౨౨౬

అతి నేర్పు తోడ రణము సల్పెడు

అక్షకుమారుని మారుతి దయగొని .

బాలుని చంపగ చేతులు రావని

వేచిచూచెను నిగ్రహించుకొని . ౨౨౭

అక్షకుమారుడు అంతకంతకును

అగ్నిహోత్రుడై రణమున రేగెను .

యిరువురి నడుమ భికరమైన

పోరు చెలరేగె ఆకాశమున . ౨౨౮

అగ్ని కణమని జాలి కూడదని

రగులక మునుపే ఆర్పుట మేలని .

సింహనాదమును మారుతి చేసెను

అరచేత చరచి హయముల జంపెను . ౨౨౯

రధమును బట్టి విరిచి వేసెను

అక్షుని ద్రుంచి విసరి వేసెను .

అక్షుని మొండెము అతి ఘోరముగ

నేలపై బడె రక్తపు ముద్దగ . ౨౩౦

అక్ష కుమారుని మరణ వార్త విని

లంకేశ్వరుడు కడు దుఃఖించెను .

మెల్లగ తేరి క్రోధము బూని

తన కుమారుని ఇంద్రజిత్తు గని . ౨౩౧

ఆ వానరుడు సామాన్యుడు గాడని

వానిని వేగ బంధించి తెమ్మని .

రావణాసురుడు ఇంద్రజిత్తును

హనుమంతుని పై దాడి పంపెను . ౨౩౨

కపికుంజరుడు భయంకరముగ

కాయము పెంచి సమరము సేయగ .

ఈ వానరుడు సామాన్యుడు గాడని

మహిమోపేతుడు కామరూపుడని . ౨౩౩

ఇంద్రజిత్తు బహుయోచన చేసి

బ్రహ్మాస్త్రమును ప్రయోగము చేసె .

దేవ గణంబులు సంగ్రామము గని

తహతహలాడిరి యేమగునోయని . ౨౩౪

బ్రహ్మాస్త్రము చే బంధింపబడి

పవనకుమారుడు నేలపై బడె .

వనజభవుడు తనకు వొసగిన వరము

స్మరియించుకొని ప్రార్థన చేసె . ౨౩౫

వాయు బ్రహ్మ ఇంద్రాది దేవతల

కాపాడుమని ధ్యానము చేసె .

దేవ గణంబులు సంగ్రామము గని

తహతహలాడిరి యేమగునోయని . ౨౩౬

కట్టుపడియున్న వానరోత్తముని

అసురులు తలచిరి తమకు లొంగెనని .

త్వరత్వరగా దానవులు దరి చేరి

నారచీరెలతో బిగి బంధించిరి . ౨౩౭

బ్రహ్మ వరమున బ్రహ్మాస్త్ర బంధము

క్షణకాలములో తొలగి పోయెను .

మారుతి మాత్రము నారచీరెలకె

కట్టుపడినటుల కదలక యుండె . ౨౩౮

వానరోత్తముని దూషణలాడుచు

రావణు కడకు యీడ్చుకు పోవగ .

ఈ వానరుని వధించివేయుడని

మన యెడ ద్రోహము చేసినాడని . ౨౩౯

రక్తనేత్రముల నిప్పులు రాలగ

లంకేశ్వరుడు గర్జన సేయగ .

రావణు తమ్ముడు విభీషణుడు

దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను . ౨౪౦ | శ్రీ హనుమాను |

అన్నా రావణా ! తెలిసినవాడవు

శాంతముగా నా మనవిని వినుమా .

దూతను జంపుట ధర్మము గానిది

లోకముచే గర్హింపబడునది . ౨౪౧

శూరుడవైన నీకు తగనిది

రాజధర్మ విరుద్ధమైనది .

అని విభీషణుడు లంకేశునితో

దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను . ౨౪౨

అన్నా ! వీనిని వధింపకుమా

తగు రీతిని దండించి పంపుమా .

దూత యెడల విధింపబడినవి

వధ గాక తగిన దండనలున్నవి . ౨౪౩

తల గొరిగించుట, చబుకు వేయుట,

గురుతు వేయుట, వికలాంగు సేయుట .

అని విభీషణుడు లంకేశునితో

దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను . ౨౪౪ | శ్రీ హనుమాను |

కపులకు వాలము ప్రియ భూషణము

కావున కాల్చుడు వీని వాలము .

వాడ వాడల వూరేగింపుడు

పరాభవించి వదలివేయుడు . ౨౪౫

కాలిన తోకతో వీడేగు గాక !

అంపిన వారికి తలవొంపు గాక !

అని రావణుడు విభీషణుని గని

ఆజ్ఞాపించెను కోపమణచుకొని . ౨౪౬

జీర్ణాంబరములు అసురులు దెచ్చిరి

వాయుకుమారుని తోకకు జుట్టిరి .

నూనెతో తడిపి నిప్పంటించిరి

మంటలు మండగ సంతసించిరి . ౨౪౭

కపికుంజరుని యీడ్చుకు పోయిరి

నడి వీధులలో వూరేగించిరి .

మారుతి మాత్రము మిన్నకుండెను

సమయము కాదని సాగిపోయెను . ౨౪౮

కపిని బంధించి తోక గాల్చిరని

నడి వీధులలో త్రిప్పుచుండిరని .

రాక్షస వనితలు వేడుక మీరగ

పరుగున పోయి సీతకు తెలుపగ . ౨౪౯

అంతటి ఆపద తన మూలమున

వాయుసుతునకు వాటిల్లెనని .

సీతా మాత కడు చింతించెను

అగ్ని దేవుని ప్రార్థన చేసెను . ౨౫౦

ఓర్వరానివై మండిన మంటలు

ఒక్కసారిగా చల్లగ దోచెను .

అగ్ని దేవునకు, నా జనకునకు

అన్యోన్యమైన మైత్రిచేతనో . ౨౫౧

రామ దూతనై వచ్చుట చేతనో

సీతా మాత మహిమ చేతనో .

మండే జ్వాలలు పిల్లగాలులై

వీవసాగెనని మారుతి పొంగెను . ౨౫౨

ఆనందముతో కాయము పెంచెను

బంధములన్నీ తెగిపడిపోయెను .

అడ్డగించిన అసురులందరని

అరచేత చరచి అట్టడగించెను . ౨౫౩

గిరిశిఖరము వలె యెత్తుగ నున్న

నగర ద్వార గోపురమందున .

స్తంభము పైకి మారుతి యెగసెను

లంకాపురమును పరివీక్షించెను . ౨౫౪ | శ్రీ హనుమాను |

యే మంటల నా వాలము గాల్చిరో

ఆ మంటలనే లంక గాల్తునని .

భీమ రూపుడై గర్జన సేయుచు

రుద్ర రూపుడై మంటల జిమ్ముచు . ౨౫౫

మేడ మిద్దెల వనాల భవనాల

వెలిగించెను జ్వాలా తోరణాల .

చూచి రమ్మనిన కాల్చి వచ్చిన

ఘన విఖ్యాతి గణించె మారుతి . ౨౫౬

ఒకచో కుంకుమ కుసుమ కాంతుల

ఒకయెడ బూరుగు పుష్పఛాయల .

ఒకచో మోదుగు విరుల తేజముల

ఒకయెడ కరగిన లోహపు వెలుగుల . ౨౫౭

కోటి సూర్య సమాన కాంతుల

లంకాపురము రగిలెను మంటల .

చూచి రమ్మనిన కాల్చి వచ్చిన

ఘన విఖ్యాతి గణించె మారుతి . ౨౫౮ | శ్రీ హనుమాను |

హనుమంతుడు సముద్ర జలాల

చల్లార్చుకొనే లాంగూల జ్వాల .

తలచిన కార్యము నెరవేర్చితినని

తేరిపార జూచె వెనుకకు తిరిగి . ౨౫౯

కనుపించెను ఘోరాతిఘోరము

జ్వాలాభీలము లంకాపురము .

మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని

తన కోపమె తన శత్రువాయెనని . ౨౬౦

సీతామాత క్షేమము మరచితి

కోపతాపమున లంక దహించితి .

లంకా పురము సర్వము పోగా

ఇంకా జానకి మిగిలియుండునా ?౨౬౧

సిగ్గు మాలిన స్వామి ద్రోహిని

సీతను చంపిన మహాపాపినని .

మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని

తన కోసమె తన శత్రువాయెనని . ౨౬౨

సీత లేనిదె రాముడుండడు

రాముడు లేనిదె లక్ష్మణుడుండడు .

భరత శత్రుఘ్న సుగ్రీవాదులు

ఈ దుర్వార్త విని బ్రతుకజాలరు . ౨౬౩

ఈ ఘోరమునకు కారణమైతిని

నాకు మరణమే శరణ్యమని .

మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని

తన కోపమే తన శత్రువాయెనని . ౨౬౪

శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి సీత

అగ్ని వంటి మహా పతివ్రత .

అగ్నిని అగ్ని దహింపనేర్చునా ?

అయోనిజను అగ్ని దహించునా ?౨౬౫

నను కరుణించిన అగ్ని దేవుడు

సీతను చల్లగ చూడకుండునా ?

అని హనుమంతుడు తలచుచుండగా

శుభ శకునములు తోచె ప్రీతిగా . ౨౬౬

యెల్ల రాక్షసుల సిరి సంపదలు

మంటల పాలై దహనమాయెనని .

అశోక వనము ధ్వంసమైనను

జానకి మాత్రము క్షేమమేనని . ౨౬౭

లంకాపురము రూపుమాసినను

విభీషణు గృహము నిలిచి యుండెనని .

అంబర వీధిని సిద్ధచారణులు

పలుకగా విని మారుతి పొంగెను . ౨౬౮ | శ్రీ హనుమాను |

అశోక వనము మారుతి చేరెను

ఆనందాశ్రుల సీతను గాంచెను .

తల్లీ ! నీవు నా భాగ్యవశమున

క్షేమముంటివని పదముల వ్రాలెను . ౨౬౯

పోయి వత్తునిక సెలవునిమ్మని

అంజలి ఘటించి చెంత నిలచెను .

సీతా మాత హనుమంతునితో

ప్రీతిగ పలికెను ఆనందముతో . ౨౭౦

హనుమా ! అతులిత బలధామా !

శత్రుకర్శణా ! శాంతినిదానా !

యిందుండి నన్ను యీ క్షణమందే

కొనిపోగల సమర్థుడవీవే . ౨౭౧

రాముని వేగమె తోడ్కొని రమ్ము

రాక్షస చెర నాకు తొలిగింపుము .

అని పల్కె సీత హనుమంతునితో

సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౨౭౨

తల్లీ ! నిన్ను చూచినదాదిగ

త్వరపడుచుంటిని మరలిపోవగా .

భీతినొందకుము నెమ్మదినుండుము

త్వరలో నీకు శుభములు కలుగు . ౨౭౩

రామలక్ష్మణ సుగ్రీవాదులను

అతి శీఘ్రముగా కొనిరాగలను .

అని మారుతి సీత పదముల వ్రాలె

సెలవుగైకొని రివ్వున మరలె . ౨౭౪ | శ్రీ హనుమాను |

అరిష్టమను గిరిపై నిలిచి

మారుతి యెగసెను కాయము పెంచి .

పవనకుమారుని పదఘట్టనకే

పర్వతమంతయు పుడమిని కృంగె . ౨౭౫

సీతను గాంచిన శుభవార్త వేగ

శ్రీరామునకు తెలియచేయగ .

మారుతి మరలెను అతి వేగముగ

ఉత్తర దిశగా వారిధి దాటగ . ౨౭౬

గరుడుని వోలె శరవేగము గొని

పెద్ద పెద్ద మేఘాలు దాటుకొని .

మార్గ మధ్యమున మైనాకుని గని

ప్రేమ మీరగా క్షేమము కనుగొని . ౨౭౭

దూరము నుండి మహేంద్ర శిఖరిని

ఉత్సాహమున ముందుగా గని .

విజయ సూచనగ గర్జన సేయుచు

మారుతి సాగెను వేగము పెంచుచు . ౨౭౮

సుందరమైన మహేంద్రగిరి పైన

సెలయేట దిగి తానమాడి .

జాంబవదాది పెద్దలందరికి

వాయునందనుడు వందనములిడి . ౨౭౯

చూచితి సీతను ! చూచితి సీతను !

అను శుభవార్తను ముందుగ పలికెను .

కపి వీరులు హనుమంతుని బొగడిరి

ఉత్సాహమున కిష్కింధకు సాగిరి . ౨౮౦

జాంబవదంగద హనుమదాదులు

ప్రస్రవణగిరి చేరుకొనినారు .

రామ లక్ష్మణ సుగ్రీవాదులకు

వినయముతో వందనమిడినారు . ౨౮౧

ఆంజనేయుడు శ్రీరామునితో

చూచితి సీతనని శుభవార్త తెల్పె .

చూడామణిని శ్రీరామునకిడి

అంజలి ఘటించి చెంతన నిలచె . ౨౮౨ | శ్రీ హనుమాను |

చూడామణిని రాముడు గైకొని

తన హృదయానికి చేర్చి హత్తుకొని .

మాటలు రాని ఆనందముతో

అశ్రులు నిండిన నయనాలతో . ౨౮౩

హనుమా ! సీతను యెట్లు గాంచితివి

యెట్లున్నది సీత, యేమి తెల్పినది ?

అని పలికిన శ్రీరామచంద్రునకు

మారుతి తెల్పె తన లంకా యానము . ౨౮౪

శత యోజనముల వారిధి దాటి

లంకాపురమున సీతను గాంచితి .

రాలు కరుగగా సీత పలుకగ

నా గుండెల క్రోధాగ్ని రగులగ . ౨౮౫

అసురుల గూల్చితి లంక దహించితి

రావణునితో సంవాదము సల్పితి .

అని మారుతి తన లంకా యానమును

రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౮౬

నిరతము నిన్నే తలచుచున్నది

క్షణమొక యుగముగ గడుపుచున్నది .

రెండు నెలల గడువు తీరక మునుపే

వేగమె వచ్చి కాపాడుమన్నది . ౨౮౭

రామలక్ష్మణ సుగ్రీవాదులకు

సీత క్షేమమని తెలుపమన్నది .

అని మారుతి తన లంకా యానమును

రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౮౮

రామలక్ష్మణుల భుజముల నిడుకొని

వేగమె లంకకు గొని వత్తునని .

రామలక్ష్మణుల అగ్ని శరములకు

రావణాదులు కూలుట నిజమని . ౨౮౯

యెన్నో రీతుల సీతా మాతకు

ధైర్యము గొలిపి నే మరలి వచ్చితిని .

అని మారుతి తన లంకా యానమును

రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౯౦

అందరు కలసి అయోధ్యకు చేరి

ఆనందముగా సుఖించెదరని .

సీతారామ పట్టాభిషేకము

కనుల పండువుగ జరిగి తీరునని . ౨౯౧

యెన్నో రీతుల సీతా మాతకు

ధైర్యము గొలిపి నే మరలి వచ్చితిని .

అని మారుతి తన లంకా యానమును

రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౯౨

ఆనందముతో అశ్రులు జారగ

సీతామాత నను దీవించగ .

పదముల వ్రాలి నే పయనమైతిని

పదములు రాక నే మరలి వచ్చితిని . ౨౯౩

ఒప్పలేదు కాని యెపుడో తల్లిని

భుజముల నిడుకొని కొనిరాకుందునా ?

అని మారుతి తన లంకా యానమును

రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౯౪ | శ్రీ హనుమాను |

సీత క్షేమమను శుభవార్త నేడు

మారుతి నాకు తెలుపకుండిన .

నేటి తోడ మా రఘుకులమంతా

అంతరించి యుండెడిది కదా ! ౨౯౫

మమ్మీ తీరుగ ఉద్ధరించిన

మారుతికి యేమివ్వగలనని .

సర్వమిదేనని కౌగిట జేర్చెను

హనుమంతుని ఆజానుబాహుడు . ౨౯౬ | శ్రీ హనుమాను |

నలుగురు శ్రద్ధతో ఆలకించగ

నలుగురు భక్తితో ఆలపించగ .

సీతారామహనుమానులు సాక్షిగ

సర్వజనులకు శుభములు కలుగగ . ౨౯౭

కవి కోకిల వాల్మీకి పలికిన

రామాయణమును తేట తెలుగున .

శ్రీ గురు చరణా సేవా భాగ్యమున

పలికెద సీతారామ కథ . ౨౯౮ | శ్రీ హనుమాను |

మంగళ హారతి గొను హనుమంతా

సీతారామ లక్ష్మణ సమేతా

నా అంతరాత్మ నిలుమో అనంతా

నీవే అంతా శ్రీ హనుమంతా .

శ్రీ ఆంజనేయ మంగళాష్టకం

గౌరీశివవాయువరాయ అంజనికేసరిసుతాయ చ |

అగ్నిపంచకజాతాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౧ ||

వైశాఖేమాసి కృష్ణాయాం దశమ్యాం మందవాసరే |

పూర్వాభాద్రప్రభూతాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౨ ||

పంచాననాయ భీమాయ కాలనేమిహరాయ చ |

కౌండిన్యగోత్రజాతాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౩ ||

సువర్చలాకళత్రాయ చతుర్భుజధరాయ చ |

ఉష్ట్రారూఢాయ వీరాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౪ ||

దివ్యమంగళదేహాయ పీతాంబరధరాయ చ |

తప్తకాంచనవర్ణాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౫ ||

కరుణారసపూర్ణాయ ఫలాపూపప్రియాయ చ |

మాణిక్యహారకంఠాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౬ ||

భక్తరక్షణశీలాయ జానకీశోకహారిణే |

సృష్టికారణభూతాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౭ ||

రంభావనవిహారాయ గంధమాదనవాసినే |

సర్వలోకైకనాథాయ ఆంజనేయాయ మంగళమ్ || ౮ ||